Η γενιά του πατέρα της Λαογραφίας Νικολάου Πολίτη

 Του Αντώνη Γ. Μπούνα

 H γενιά του καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών, πατέρα της Ελληνικής Λαογραφίας Νικολάου Πολίτη, έλκει την καταγωγή της από την ιστορική «Γιάννιτσα», η οποία κακώς μετωνομάσθη σε «Ελαιοχώριον».Τόποι που η ιστορία τούς αναφέρει, δεν πρέπει να αλλάζουν το όνομά των. Η αλλαγή είναι πράξις αντίθετη εις την ιστορική, επιστημονική έρευνα. Κατά τον Α. Μηλιαράκη, «είναι επιγραφαί γεγλυμμέναι επί του εδάφους». Ακόμη, είναι ιστορικαί ειδήσεις που μας διαφωτίζουν σκοτεινάς περιόδους της Ιστορίας. 

Και η Γιάννιτσα ανήκει σ’ αυτήν την περίπτωσιν, γι’ αυτό πρέπει να της ξαναδοθή το όνομα με το οποίον, από το 1292 αναφέρεται σε ιστορικά συγγράμματα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 540 μ. ανατολικά της Καλαμάτας, σε έδαφος μεσσηνιακό, και την χωρίζει μια μεγάλη χαράδρα από το ψηλό κι απότομο, μα όμορφο, σελιτσάνικο βουνό, που στέκει βιγλάτορας στο δυτικό μέρος της αποσκιαδερής Μάνης.

Η γενιά του Πολίτη πρωτοεμφανίζεται το 1292 εις την γαλλικήν παραλλαγήν του Χρονικού του Μορέως ή βιβλίου της Κουγκέστας. Αναφέρει ότι ένας πλούσιος (Esclavone) από την Γιάννιτσα (La janisse) παρά τας Καλάμας, ο George La Vulge, μαζί με το συμπατριώτη του, Lianort, Fanati, ξαναπήραν για λίγο το κάστρο των Καλαμών υπέρ του βυζαντινού αυτοκράτορος.

Ο Βυζαντινολόγος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αδαμάντιος Ι. Αδαμαντίου (1875 – 1937), εις την μελέτην του «Χρονικά του Μορέως, Συμβολαί εις την Φραγκοβυζαντινήν Ιστορίαν και Φιλολογίαν», δημοσιευμένη εις το «Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος» (Δ.Ι.Ε.Ε.Ε), τόμος 6ος, 1906, σελ. 595- 596, γράφει: «Ο μνημονευθείς οίκος Λαβούλκου (ή Λιαβούρκου) σώζεται ακόμη ως πατριά εις την Γιάννιτσαν των Καλαμών, περιλαμβάνων τας οικογενείας Πολίτου, Ξανθάκη, Σκόκου, Λιάκουρη και Μωράκη. Εις την οικογένειαν δε ταύτην ανήκε και ο κατά τον ιστ΄ αιώνα ακμάσας μέγας ρήτωρ του Οικουμενικού Πατριαρχείου Θωμάς (Θεοφάνης), όστις μετέβαλε το όνομά του εις Ελεαβούλκος».

Ο εκ Δολών της Αβίας Σωκράτης Κουγέας (1877 – 1966), καθηγητής της Ιστορίας εις το Πανεπιστήμιον Αθηνών, εις την μελέτην του «Η μονή της Τίμιοβας»- Μεσσηνιακά Γράμματα, Καλαμάτα 1956, γράφει: «Το «Ελεαβούλκος είναι επώνυμον γνωστής βυζαντινής οικογενείας, την οποίαν μετά την Άλωσιν ευρίσκομεν εγκατεστημένην εις την Κορώνην. Κλάδος αυτής ήλθεν εις Γιάννιτσαν, όπου το 1604 ο Αναγνώστης Ελεαβούλκος επώλησεν χωράφια εις τη Μονήν της Τίμιοβας. Εις τον παλαιόν ναόν της Γιαννίτσης, Κοιμήσεως της Θεοτόκου, σώζεται και σήμερον «σκαμνί» της πατριάς (γενιάς) των Ελεαβούλκων. Εις την γενιάν αυτήν ανήκε και η οικογένεια Πολίτη, της οποίας το όνομα δηλώνει την εκ (Κωνσταντίνου) Πόλεως, ήτοι την βυζαντίου προέλευσιν. Ο αείμνηστος φίλος και διδάσκαλός μου, Νικόλαος Πολίτης, διηγείτο ότι κατά την εις Γιάννιτσαν επίσκεψίν του το 1908 υπεχρεώθη από τους συγγενίτας του Μονάχους, Ξανθάκηδες κ.λπ. να καθίση εις το σκαμνί των Ελεαβούλκων».

Οι Ελεαβούλκοι δεν ήλθον εις την Γιάννιτσαν μετά την Άλωσιν (1453), όπως αναφέρει ο Σ. Κουγέας, αλλά πολύ προ της Αλώσεως, αφού το 1292, εις το Χρονικό του Μορέως, γαλλική παραλλαγή, αναφέρεται ο Γεώργιος Λαβούλκος, όπως ο Αδαμάντιος Ι. Αδαμαντίου γράφει. Άγνωστο είναι πότε οι Ελεαβούλκοι εγκαταστάθηκαν εις την Γιάννιτσαν. Πάντως προ του 1292 έτους.

Από τον δημοσιογράφο – ιστορικό, αξέχαστο Γιάννη Αναπλιώτη, εδημοσιεύθη εις το εκκλησιαστικό περιοδικό «Διδαχή» της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας ο «Ανέκδοτος Κώδιξ Ιεράς Μονής Ντίμιοβας ( 1664 – 1851)», τεύχη 216 (1961) έως 262 (1971). Το επίθετο «Ελεαβούλκος – Λαβούλκος – Λιαβούρκος» αναφέρεται από την πρώτη εγγραφή (1664) και σε πάρα πολλές άλλες. Εις δε την υπ’ αριθμ. 282, Αυγούστου 14, 1813, διαβάζουμε: «Δημήτρης Πολίτης το επίκλιο Λεαβούρκος…».

Βλέπομε ότι η οικογένεια της Γιαννίτσης έχει τις ρίζες της εις την βυζαντινή ιστορική οικογένεια των Λαβούρκων – Λιαβούρκων – Ελεαβούλκων, όμως πότε, πώς και γιατί βρέθηκε εις την Γιάννιτσαν, είναι άγνωστο. Βέβαιον είναι ότι εγκαταστάθηκε εις την Γιάννιτσαν προ του έτους 1292.

Ο πατέρας του καθηγητού Νικολάου Πολίτη, Γεώργιος Νικολάου Πολίτης, δικαστικός, τον Απρίλιον του 1857 μαζί με την εξαδέλφη του Αικατερίνα Ιωάννου Πολίτη και τον θείον του Γεώργιον ιερέα, τακτοποιούν την εκκρεμότητα της οικίας την οποίαν είχον εις την Γιάννιτσα εις την ενορία του Αγίου Χαραλάμπους. Την οικίαν αυτήν, το έτος 1845, επώλησαν εις τον Γεώργιον Μυλωνάν, κάτοικο Γιαννίτσης, κτηματίαν δι’ ιδιωτικού πωλητηρίου και τον Απρίλιο 1857 πηγαίνουν εις το συμβολαιογράφο Καλαμών να τακτοποιήσουν την εκκρεμότητα του πωληθέντος το 1845 σπιτιού.

Εις τις 4 Απριλίου, έτους 1857, μετέβησαν εις τον συμβολαιογράφον Πανάγον Λινάρδου Στραβοσκιάδη και υπέγραψαν το αρ. 14602 πωλητήριον συμβόλαιον, οι:  Γεώργιος Πολίτης, Ιερεύς, Αικατερίνα Ιωάννου Πολίτη σύζυγος Ιωάννου Δίζη, κάτοικοι Καλαμών, Γεώργιος Νικολάου Πολίτης Ειρηνοδίκης Κάμπου, κάτοικος Καρδαμύλης και ο Γεώργιος Μυλωνάς κτηματίας κάτοικος Γιαννίτσης […] ωμολόγησαν ότι οι Γεώργιος Πολίτης Ιερεύς, Γεώργιος Ν. Πολίτης και Αικατερίνα Ιωάννου Πολίτη έχοντες εις την κατοχήν και κυριότητά των μίαν οικίαν κειμένην εις το χωρίον Γιάννιτζας εις την ενορίαν του Αγίου Χαραλάμπους με την αυλήν της συνορευομένην κατ’ ανατολάς με δρόμον και μετά του ελαιοτριβείου ποτέ Μωράκη. Δυσμάς με οικία Γεωργίου Πουλάκη. Άρκτον με οικία ποτέ Καλογήρου Στρουμπούλη και Ιωάννου Μυλωνά και Μεσημβρίαν με οικία Δημητρίου Ποτέρη.

Επούλησαν αυτήν από το έτος χίλια οκτακόσια σαράντα πέντε δι’ ιδιωτικού πωλητηρίου προς τον Γεώργιον Μυλωνάν δια δραχμάς επτακοσίας, τας οποίας έλαβον παρ’ αυτού εις μετρητά και εις ομόλογα. Εις την πώλησιν της ειρημένης οικίας περιλαμβάνονται και το αύλισμα από τον δρόμον του Αγίου Χαραλάμπους έως εις την ειρημένην οικίαν, ως και όλα τα δικαιώματα όπου έχαιρεν η οικία ότε την εξουσίαζεν ο πρώην ιδιοκτήτης αυτής Παρθένιος Ιερομόναχος Πηνιάτης, όθεν η ειρημένη οικία μετέβη εις την κατοχήν και κυριότητα του Γεωργίου Μυλωνά από το έτος χίλια οκτακόσια σαράντα πέντε ότε την καθήξε, οι δε πωληταί έκτοτε απεκδύθηκαν παντός δικαιώματός των […]. Εγένετο εν Καλάμαις την Τετάρτην Απριλίου ημέραν Πέμπτην εν τη οικία του Θεοδώρου Ανδρεάδη εν η κατοικεί ο Ιωάννης Δίζης, κειμένη εν τη ενορία των Ταξιαρχών εν έτει χιλιοστώ οκτακοσιοστώ πεντηκοστώ εβδόμω.

Υπογραφαί…

Πηγή κειμένου : ΘΑΡΡΟΣ( Εφημερίδα Καλαμάτας )